Schoonheid
In zijn boek ‘Goeie mensen, mooi werk’ vertelt Mathieu Weggeman een anekdote over zijn leiderschap-tegeltje met de volgende tekst: ‘Goedemorgen, ik kom hier mooie dingen maken!’. Wat volgt zijn inderdaad mooie verhalen over echte mensen en het vak leiderschap, maar vooral een vurig pleidooi om (het nastreven van) schoonheid als een parel van leiderschap te zien. In eerste instantie is dit natuurlijk erg abstract. Maar als je erin duikt, gaan er allemaal luikjes open. Mathieu helpt zijn lezers wat op gang door vier categorieën van esthetische criteria te benoemen:
- IN BALANS, in harmonie, in evenwicht, perfect, in vrede met
- EENVOUD, zuiver, compleet, puur, authentiek, een eenheid vormend
- OPWINDEND, avontuurlijk, spannend, provocerend, uitdagend
- INNOVATIEF, discontinu, verrassend, vreemd, ongewoon
Schoonheid linkt natuurlijk op een directe manier met de wereld van kunst, architectuur en stedelijke ontwikkeling. En met alles wat met scheppende kracht en verbeelding te maken heeft. En dat komt allemaal tot leven in een stad als Brussel waar scheppende leiders als René Magritte (surrealisme) en Victor Horta (Art Nouveau en ‘architect van Brussel’) vroeger leefden en waar nu een stadsmetamorfose plaatsvindt met als belangrijkste motor het verlangen en de verbeeldingskracht van lokale initiatiefnemers en de lokale bevolking. Het verlangen om samen iets moois van deze omgeving/stad te maken!
En dat brengt mij ook tot de essentie van wat we bij Fresh Forward en LUNAR Institute doen: het menselijk potentieel wakker maken en inzetten om een impactvolle koers en ambitie te bouwen (vanuit verlangen) en ervoor te zorgen dat mensen dit omarmen en gaan realiseren. Mensgerichte organisaties waar geluk en bevlogenheid ruimte en aandacht krijgen, zijn veel productiever, creatiever en duurzamer. Het zijn aantrekkelijke werkgevers en ze bereiken makkelijker en sneller hun doelen. Ze zijn beter bestand tegen tegenslagen en hebben meer veerkracht. Dat zien wij in de praktijk dagelijks.
Terug naar het thema ‘schoonheid en scheppen als leider’. Zijn we vooral bezig met plannen maken en realiseren, met afvinken, deadlines halen en to-do-lijstjes afwerken? Of is er meer? Dan kom ik toch bij de vraag die ik mensen vaker voorleg: ‘Sta je wel eens stil bij de vraag: wat wil ik eigenlijk veroorzaken (in mijn leven en als leider)’? Of zoals Ad van Nieuwpoort het zou vragen: ‘Tot wat voel jij je geroepen in je leven (en ben je daar ook mee bezig?)’. Ook een uitnodiging aan iedereen die dit leest: Ben je je bewust van de dimensie schoonheid in het werk wat je elke dag doet? Ik hoor graag alle reacties!
Symbolen en rituelen
Iedereen kent de magische kracht van bijvoorbeeld The Swoosh van Nike (geïntroduceerd in 1971). Niemand weet eigenlijk waarvoor het staat (godinnenvleugel, zweepslag, kracht, snelheid…?) en toch is het wereldwijd een krachtig en herkenbaar icoon en symbool dat mensen inspireert en samenbrengt. Rituelen en symbolen helpen om betekenis te geven aan prikkels, ervaringen en aan het leven en levensgebeurtenissen.
In de overwegend rationele manier waarop organisaties en afdelingen geleid worden, is er veel aandacht voor rationele sturingsmechanismen (lineaire processen, protocollen, heldere plannen met deadlines, stuur-, project- en werkgroepen). Deze zijn zo populair omdat ze concreet, helder en meestal meetbaar zijn. Ze geven controle. Of in ieder geval een illusie van controle. We kunnen (rationeel) blijven uitleggen waarom het doel wel of niet gehaald werd.
De taal van symboliek en rituelen past hier niet zo goed bij en krijgt vaak het label ‘irrationeel’. Rituelen blijven vaak beperkt tot afscheidsborrels, verjaardagstaart, het jaarlijkse bedrijfs- of teamuitje en de kerst- of nieuwjaarstoespraak van de baas. Er komt steeds meer kennis beschikbaar die erop wijst dat ons brein zo niet optimaal werkt en het gewenste gedrag niet ontstaat op basis van rationele overtuigingen en afspraken. Bovendien wordt voorbijgegaan aan de behoefte aan verbinding en cohesie. Symboliek en rituelen zorgen voor verbinding in een diepere laag (instinctief, in ons emotionele brein en in ons oerbrein) en verlenen betekenis aan gebeurtenissen en ambities. In symbolen en rituelen zit menselijke energie. Symbolen en rituelen komen nog veel voor in de topsport en in andere high-performance-omgevingen (cultuur, muziek,…) waar ‘magie’ vanzelfsprekend en aanvaard is. Symbolen en rituelen komen veelvuldig voor bij grootse veranderingen en ambities in de geschiedenis, maar zijn verbannen uit of gewoon in onbruik geraakt in bedrijven en organisaties.
Brussel is rijk aan symbolen en rituelen (zoals veel andere grootsteden). Om er maar een te noemen: het wereldberoemde plassende Manneken Pis, symbool van de onbezorgde levensgenieter, maar ook de verzetsheld van het volk. Sinds de 17de eeuw worden tal van rituelen in stand gehouden. Zo heeft hij bijvoorbeeld meer dan 900 outfits en wordt er zorgvuldig nagedacht over zijn agenda en kleding. Zijn laatste nieuwe kostuum was in de kleuren van Make-a-Wish ter gelegenheid van World Wish Day.
UITNODIGING
Herken je de kracht van rituelen en symbolen in je eigen werkomgeving? Bij het maken en presenteren van plannen, bij het inspireren en meenemen van collega’s? Door ernaar te vragen, horen we regelmatig mooie voorbeelden. Laat het ons weten! We horen graag nieuwe inzichten en ervaringen!
Vriendschap
Vriendschap verbindt en maakt relaties meer menselijk en oprecht. Het is ook een van de hoofdingrediënten van een gelukkig leven. Het is ook een van de Regrets of the dying: ‘I wish I had stayed in touch with my friends (more often)’.
Het is evident, maar is het ook belangrijk of waardevol in het werkend leven? Of is het gewoon beter om zakelijkheid niet te vermengen met vriendschap? Terugkijkend op mijn eigen werkervaring is dat hetgeen mij de meeste voldoening heeft gegeven: de vriendschappen die ontstaan zijn door samen op te trekken, terwijl dat nooit het doel of de insteek was van het samenwerken. Het doel was altijd: een opdracht volgens de afspraken tot een goed einde brengen.
Zakelijke of collegiale vriendschap is erg waardevol en bevredigend. Ik heb het ook zien ontstaan in de open LUNAR-programma’s, maar ook in teams die we al wat langer mogen begeleiden. Vriendschappen ontstaan als mensen elkaar echt begrijpen en waarderen, als ze van elkaar weten vanuit welke bevlogenheid en motivatie ze hun werk doen. Als ze elkaars waarden kennen en respecteren. Ook het reflecteren en praten over de eigen legacy schept een band; dan gaat het om zaken als: hoe wil ik (als professional) en hoe willen zij (bv als MT) herinnerd worden door onze opvolgers en onze collega’s?
UITNODIGING
Ook weer een uitnodiging aan de lezers van dit artikel: hoe kijk je zelf naar collegiale en zakelijke vriendschappen? Heb je ze (nodig)? Wat brengen ze jou? Of vind je het onnodig of ongewenst?
Onze huisfilosoof Ignaas Devisch nam ons in Brussel mee in het filosofisch perspectief over vriendschap. Dan kan Aristotoles (Ethica) natuurlijk niet ontbreken, met de drie vormen van vriendschap: gebaseerd op nut, op plezier of vriendschap van morele kwaliteit. Waarbij de laatste de meest duurzame en diepe vriendschap is. Nog steeds, na meer dan 2.000 jaar zeer bruikbare inzichten over vriendschap. Aristotoles zag het zo: “Een duurzame verhouding van wederkerige welwillendheid tussen mensen die elkaar vertrouwen en voldoende gelijk geïnteresseerd zijn om elkaar graag te zien en regelmatig samen dingen te ondernemen, en die van elkaar weten dat ze zo over hun verhouding denken.”
